وبلاگ

دستاورد بشر از وضعیت و فناوری های نوین، نظام اجتماعی جوامع را دستخوش تغییرات روز افزون نموده، اینترنت بعنوان یکی از مهمترین ابداعات در قرن اخیر با قابلیت ها و کارکردهای متعدد و گسترده اش، بخشهای مختلف زندگی انسانی را تحت تأثیر خودقرار داده است، مبنا و هدف اصلی اینترنت:

• برداشتن فاصله جغرافیایی میان انسان ها در سراسر دنیا
• ایجاد تحول در عرصه ارتباطات و انتقال اطلاعات و اخبار است

اینترنت کارخود را بعنوان ابزار ارتباط جهت تبادل داده ها و منابع تحقیقاتی شروع کرد و به زمان توانست خود را تاسطح برقراری ارتباط بین افراد از طریق پست الکترونیک ارتقاء بخشد. پس از مدتی اینترنت بمنزله فضایی جدید جهت بسط فعالیتهای تجاری در امور نقل و انتقالات مالی، بازاریابی و نیز ابزار پیگیری برای مصرف کنندگان مورد توجه واقع شد. وبلاگ ها و وب سایت ها، نرم افزار های گفتگوی آنلاین، سرویس هایی پست الکترونیک …. امکانات جدیدی بودند که در پرتوی اینترنت و شبکه جهانی وب در اختیار کاربران قرارگرفتند.
در حالیکه هنوز هیچکس تصور نمی کرد که روزی جنبه اجتماعی اینترنت بصورت کاربرد آن در آید، شبکه های اجتماعی پا به عرصه وجود گذاشتند و به جرأت می توان گفت یک از تأثیرگذار‌ترین سرویس های اطلاع رسانی و اخبار شده اند شبکه های اجتماعی، نسل جدیدی از پایگاهایی هستند که بر مبنای تشکیلات آنلاین فعالیت می کند و هر کدام دسته ای از کاربران اینترنتی با ویژگی های خاص را گرد هم می آورند. این شبکه های اجتماعی نوع جدیدی از رسانه‌های اجتماعی هستند که امکان دستیابی به شکل جدیدی از برقراری ارتباطات و انتقال اطلاعات و به اشتراک گذاری محتوارا در اینترنت فراهم می نمایند.
شبکه های اجتماعی از جمله فیس بوک امروزه امکان کاملاً متفاوتی را در برقراری ارتباطات افراد فراهم نموده است، شبکه های اجتماعی به کلی خط سیر را تغییر داده و امکان برقراری ارتباط بین افراد گروههای یک اجتماع را با افراد و گروههای جوامع دیگر مهیا نموده است و طبیعی است که این امر تأثیرات جهانی خود را برجای خواهد گذاشت.
امروزه با توجه به استقبال گسترده شهروندان از شبکه های مجازی و ظهور ابزار جدید و فراگیر انتشار اخبار و اطلاعات در جامعه، ضرورت بررسی تأثیر آن بر تغییر ماهیت و شیوه های انتشار اخبار احساس می شود اگر چه روزنامه تلویزیون، رادیو و …. در زمان خود رسانه های جدید به شمار می آمدند اما با ورود به عصر ارتباطات و گسترش فضاهای مجازی رسانه های جدید تغییراتی را در ماهیت اطلاعات، تولید خبر و انتشار آن ایجاد کرده اند که به جرات می توان گفت تا پیش از این به یک رویا شبیه بود. تأثیر گذاری شبکه های اجتماعی ازجمله فیس بوک بر میزان و کیفیت مشارکت های اجتماعی در تولید خبر، ایجاد گروه، و شبکه های علاقمند به موضوع و هدفی خاص، مشارکت اعضاء در ایجاد محتوای اخبار (تولید خبر، قدرت انتخاب و بهره برداری از تنوع آن) تاثیر بر انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، امکان عبور از مرزهای جغرافیایی، تغییر مرز و خط کشی بین رسانه و مخاطب، افزایش سرعت در فرآیند آموزش، شکل گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار در فضای سایبری بخش از تغییراتی است که این رسانه نوظهور در مقابل سایر رسانه بر شیوه و ماهیت اطلاع رسانی ایجاد کرده است که در این پژوهش قصد بررسی آنرا خواهیم داشت.

1-1 بیان مسئله:
در زمان های گذشته که هنوز رسانه های گروهی یکی پس از دیگری پا به عرصه وجود نگذاشته بودند، اخبار و اطلاعات بوسیله دهان و گوش دامنه می گرفت و ماهها طول می کشید تا خبر یا اطلاعات گسترش عمومی پیدا کند و در نتیجه خود بخود از اثر می افتاد و به جای آنکه مانند گلوله برفی در مسیر خود حجم یابد، آب می شد بنابراین تاثیر خبر جز در محیط های بسته مانند روستا و بازار و محله و طبقه که در آنها ارتباطات سریعاً برقرار می شد تجسم نمی یافت. افراد می بایست از خانه های خود خارج می شدند و با دوستان و آشنایان در محله و قهوه خانه و سرگذر تماس حاصل می کردند تا در جریان وقایع چند روز گذشته که خبر آن تازه به محل آنها رسیده بود قرار می‌گرفتند.
با ظهور رسانه های گروهی، اخبار از طریق آن رسانه ها به خانه ها راه یافت و در یک لحظه اخبار در اختیار همه مردم شهر بلکه کشور و جهان گذاشته می شد. این رسانه ها توانستند زمان و مکان را تسخیر کنند و مرزهای اجتماعی و سیاسی و ملی را در نوردند و افکار عمومی سرنوشت خودر را به دست رسانه های جدید سپردند. از این پس این رسانه ها بودند که نقش منعکس کننده، تقویت کننده و حتی خاموش کننده اخبار را دارا بودند. مجهز بودن رسانه های گروهی و دستگاههای تبلیغاتی به تکنیک های قوی و موثر و کار آمد به آنها امکان می داد تا در راه تشکیل، هدایت و نیز به اسارت کشیدن افکار عمومی فعالیت کنند.
رسانه های گروهی قادر شوند، جنگ را در گوشه ای از جهان، زلزله را در ناحیه ای از کره زمین، کشف علمی را در آزمایشگاهی در نقطه ای از دنیا به همه مردم جهان اطلاع رسانی نمایند و بدین ترتیب مرز بین اخبار این قشر و آن طبقه، وقایع داخلی و خارجی رفته رفته از میان برداشته شد و رسانه های گروهی دائماً در جهت وحدت بخشیدن به افکار عمومی در سطح جهانی گام برداشت و تصور دهکده جهانی، در ذهن مک لوهان تشکل گرفت.
در جوامع امروز، رسانه های گروهی باورود به عرصه زندگی و اشاعه سریع اخبار و انتشار رخدادهای اجتماعی از طریق مطبوعات، رادیو تلویزیون، سینما و تئاتر، پوستر، کاست و ویدئو افکار عمومی را شکل می دهد، امروزه سرعت توزیع و اشاعه اخبار و اطلاعات مدیون رسانه های گروهی است. مراکز رادیوئی، تلویزیونی و مطبوعاتی، فرستنده هایی هستند که از نظر خبری افراد را به منزله گیرندگان خبری بی وقفه تغذیه می کند.
این سوال مطرح است که ماهیت تولید خبر و انتشار اطلاعات در بین مردم صرفاً به منابع تولید اخبار یا رسانه وابسته است؟ عموم مردم می توانند خود به یک رسانه گروهی بدل شوند:
آنچه به نظر می رسد، رسانه ها می توانند نقش غالب را در فرهنگ جامعه بازی کنند و این بازی را نه فقط با باتاب دادن فرهنگ بلکه با شرکت در فرهنگ سازی به اجرا می گذارند.
گیتلین می نویسد: “ساختارهای رسانه ای، جهان را هم برای خبرنگاران که تشریح و توصیف آن را به عهده دارند و هم برای ماکه به گزارش های آنهاچشم دوخته و به آنها اعتماد می کنیم، سازمان می‌دهند.”
شبکه های اجتماعی، نسل جدیدی از رسانه است که با مشارکت خبر گیرنده و خبر رساننده، ماهیت تولید خبر و انتشار را تغییر داده است. شبکه اجتماعی، رسانه ای است که امکان دستیابی به شکل جدیدی ار برقراری ارتباط و به اشتراک گذاری محتوا را فراهم آورده است. شبکه اجتماعی امکان برقراری ارتباط بین افراد و گروههای یک اجتماع با افراد و گروههای جوامع دیگر را مهیا کرده است، هرروزه شهروندان جوامع مختلف می توانند عقاید، نظرات و اطلاعات خودرا با یکدیگر به اشتراک بگذارند و از این رهگذر به خلق قلمرو عمومی جهانی بپردازند.
شبکه های اجتماعی اهداف و کارکردهایی دارد که آنرا از سایر رسانه متمایز می سازد.
1- سازماندهی انواع گروههای اجتماعی مجازی: همانگونه که فلسفه وجودی شبکه های اجتماعی واقعی، تشکیل و پیوند گروههای اجتماعی بر محور مشترکات اعتقادی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است، شبکه های اجتماعی مجازی نیز به سازماندهی گروهها با تکیه بر اشتراکات مختلف می پردازد.
2- توسعه مشارکتهای اجتماعی: در شبکه های اجتماعی مجازی، همواره اعضای شبکه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به شرکت در فعالیت های واقعی در زندگی اجتماعی تشویق می شوند و میزان و کیفیت مشارکت های اجتماعی در جوامع مختلف بوسیله شبکه های اجتماعی مجازی افزایش یافته است.
3- به اشتراک گذاشتن علاقمندی ها توسط اعضا: رویکرد اصلی شبکه های اجتماعی، به اشتراک گذاشتن علاقمندی های کاربران شبکه با یکدیگر است و بدون آن شبکه اجتماعی معنا نخواهد داشت.
4-ایجاد محتوا توسط اعضا: بر خلاف سایر رسانه هاکه مخاطبین، چندان تعاملی در تولید محتوا و انتخاب محتوای دلخواه خودندارند، شبکه های اجتمای این فرصت را فراهم نموده اند تا مخاطبین تولید کننده، تأثیر گذارنده، دارای قدرت انتخاب و بهره برداری از تنوع بیشتری باشند، با توجه به این موضوع شبکه های اجتماعی بیش از هر رسانه دیگری قادر خواهند بود با پیشرفت و توسعه جوامع به برتری های سایر رسانه ها نظیر تلویزیون که از قوه شنیداری و دیداری به خوبی بهره می‌برد خاتمه دهد.
5- انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزایش قدرت تحلیل و تقویت روحیه انتقادی:
اخبار در شبکه های اجتماعی بدون سانسور منتشر می شوند و این می تواند یک مزیت تلقی شود، هر چند امکان تکثیر اطلاعات نادرست هم در این شبكه ها بیش از سایر رسانه هاست اما امكان مقایسه و تحلیل اطلاعات برای مخاطبین وجود دارد، تحلیل اخبار که در شبکه های اجتماعی منتشر می شود، قدرت نقد و نگاه عمیق تر به مسائل اجتماعی را فراهم می کند. این رسانه به مخاطبین فرصت می دهد تا از تبعیت کورکورانه فاصله گرفته و در دراز مدت به خرد نقادانه روی آورد.
6-امکان عبور از مرزهای جغرافیائی و آشنایی با افراد و جوامع و فرهنگ های مختلف:
امروزه شبکه های اجتماعی مهد تمدن ها و فرهنگ های مختلف بشری است. وجود زبان های مختلف در رسانه های اجتماعی، امکان حضور تمام افراد جامعه را فراهم می کند و می توانند فرهنگهای مختلف در معرض دید بگذارد.