وبلاگ

به طور کلی امیراحمدی نیز همانند مارکس بر نقش منافع طبقاتی در شکل­ گیری گرایشات سیاسی تأکید می­ کند. وی معتقد است به رسمیت شناختن نیازها و منافع همه طبقات، حرکت در جهت توسعه­ای همه جانبه است. یکی از راه­کارهای پیشنهادی وی تشکیل احزاب سیاسی است. تشکیل سه حزب سیاسی که سازمان­دهنده نیروها و بیان­کننده خواست­های این سه طبقه (بالا، متوسط و پایین) باشد. در واقع آن­چه از نظر امیراحمدی اهمیت اساسی دارد؛ منافع طبقاتی است که اندیشه­ ها را تعیین می­ کند و نه برخورد اندیشه­ ها را (امیراحمدی، ۱۳۸۱).

۲-۳-۲ نظریه­ های کارکردگرا

نظریه های کارکردگرا، نابرابری را برای نظام اجتماعی لازم و کارکردی می­پندارند و با توجه به وفاق ارزشی موجود در جامعه، آن را توجیه ‌می‌کنند. از این­رو کارکردگرایان نابرابری را منشاء گرایش‌های سیاسی مخالف نمی‌دانند. اما در ذیل همین پارادایم، بحث فرهنگ سیاسی مطرح شده است که گرایش سیاسی زیر مجموعه این بحث قرار ‌می‌گیرد و نظریه­ های مختلفی برای تبیین انواع فرهنگ سیاسی و در نتیجه گرایش‌های سیاسی مختلف مطرح می‌شود. در این­جا به اختصار به بحث از فرهنگ سیاسی می­پردازیم:

دیدگاه ­ها ‌در مورد فرهنگ سیاسی بخشی از بازتاب سیاسی دوران باستان کلاسیک است. برای مثال دورکیم ‌به این موضوع می ­پردازد که آیا جوامع پیچیده می ­توانند همبستگی کافی را برای ایجاد ثبات در جامعه ایجاد کنند؟ دورکیم به آن­چه که روح جمعی می­نامد (که از طریق مناسک جمعی گسترش می­یابد) و بازنمودهای جمعی (مجسم در نمادهاست و به صورت انتزاعی در آگاهی جمعی وجود دارد) علاقه­مند است (L. Van den Bergh: 300). کار معاصر درباره فرهنگ سیاسی مستقیماً به اواسط قرن بیستم بازمی­گردد، خصوصاً در ایالات متحده در جریان جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۴۵). در این زمان، دانشمندان اجتماعی به تبیین و توضیح این­ موضوع می­پردازند که چرا برخی از کشورها به اقتدارگرا تبدیل شده در حالی­که برخی دیگر از حمایت نهادهای دموکراتیک برخوردار هستند. قبل از جنگ و در طول جنگ نیز انسان­شناسانی نظیر مارگارت مید^[۱۹] و روس بندیت^[۲۰] طرفدار رویکرد فرهنگ و شخصیت بودند. بنا به عقیده آنان، اعضای مختلف جامعه مدل­های مختلفی از شخصیت خواهند داشت که به انواع متفاوتی از برنامه­ ها و نهادهای سیاسی می­پردازند. در چنین شرایطی تئودور آدورنو و همکارانش به مطالعه­ ای گسترده در طول جنگ با عنوان شخصیت اقتدارگرا پرداختند (L. Van den Bergh: 301).

‌می‌توان گفت مهمترین کار در فرهنگ سیاسی در این دوره کار آلموند و سیدنی وربا (۱۹۶۳) در کتاب «فرهنگ مدنی» است. آلموند فرهنگ سیاسی را به عنوان الگویی خاص از گرایش­ها به سوی عمل سیاسی تعریف می­ کند (Chiltonthe, 2005). وربا نیز معتقد است: فرهنگ سیاسی یک جامعه دربرگیرنده نظامی از باورهای تجربی، نمادهای معنادار و ارزش­هایی است که موقعیت­هایی را که کنش سیاسی در آن رخ می­ دهند، تعریف می­ کند. در واقع فرهنگ سیاسی جهت­گیری­های ذهنی افراد نسبت به سیاست را مشخص می­ کند ( (Verba, 1965: 513. به طور کلی از دیدگاه آلموند و وربا، فرهنگ سیاسی برایندی از نگرش­ها و گرایش­های همه اعضای جامعه است. این نگرش­های فردی را می‌توان در سه مقوله دسته‌بندی کرد: ۱- بعد شناختی ۲- بعد احساسی ۳- بعد ارزشیآلموند و وربا با به کار بردن این سه نوع نگرش در چهار جنبه زندگی سیاسی به انواع فرهنگ سیاسی دست می‌یابند. این چهار جنبه عبارتند از: ۱- نظام به عنوان یک کل یا رژیم سیاسی ۲-دروندادها (تقاضاها و حمایت‌هایی که وارد سیستم سیاسی می‌شوند) ۳- بروندادها (سیاست‌ها و تصمیمات اتخاذ شده توسط دولت) ۴- خود یا بازیگر سیاسی (شریف، ۱۳۸۱: ۱۳). با توجه ‌به این چهار جنبه است که آلموند و وربا گونه شناسی خود را از فرهنگ سیاسی ارائه می‌دهند:

– فرهنگ سیاسی محدود (با آگاهی، انتظارات و مشارکت پائین)

– فرهنگ سیاسی تبعی (با سطوح محدودی از آگاهی و انتظارات ولی مشارکت پائین)- فرهنگ سیاسی مشارکتی (سطوح بالایی از آگاهی، انتظارات و مشارکت) (Rousseau, 2007: 15).