وبلاگ

در عصر حاضر به دلیل پیشرفت‌­های علمی و فنی، بازنمایی ذهنی بشر از کره زمین به دهکده جهانی مبدل شده است. از این رو عوامل همراه کننده با این بازنمایی بیش از پیش مورد توجه بشر قرار گرفته است. می­توان اینگونه مطرح نمود كه پیشرفت و ترقی در هر سازمان، مدیون سیستم مدیریتی آن سازمان می‌باشد. از مهمترین عواملی كه نشان دهنده مدیریت صحیح بوده و می­تواند بازدهی سازمان را افزایش دهد، عملكرد مطلوب مدیریت است

با توجه به اینكه امروزه پیشرفت هر سازمانی به مدیریت آن سازمان بستگی دارد، می­توان اینگونه مطرح نمود كه پیشرفت و ترقی در هر سازمان، مدیون سیستم مدیریتی آن سازمان می‌باشد. از مهمترین عواملی كه نشان دهنده مدیریت صحیح بوده و می­تواند بازدهی سازمان را افزایش دهد، عملكرد مطلوب مدیریت است؛ كه عمكرد نیز تحت تاثیر عوامل گوناگون از جمله فرهنگ سازمانی، سلامت سازمانی، كارآفرینی، شیوه‌­های تفكر مدیر و بسیاری از عوامل دیگر می‌باشد كه هر كدام به تنهایی می­توانند اثرات مستقیمی را بر نحوه عملكرد مدیر اعمال نمایند. (یانگ[1]، 2011)

به عبارتی دیگر، امروزه سازمان‌­ها ومؤسسات مختلف، آموزش و توسعه منابع انسانی بخصوص مدیران را از حیاتی ترین وظایف خود در راه بهسازی ساختاری و سازمانی تلقی می‌كنند و با توجه به منابع قابل اهمیت آن، سرمایه‌گذاری‌­های بسیاری را در جهت افزایش عملكرد مدیران صورت می­دهند.

از مهمترین عوامل موثر در بهره‌وری، همانگونه اشاره گردید، فرهنگ سازمانی است، «فرهنگ از سازه‌­هایی بشمار می­رود كه به دلیل گستردگی طیف آن، تعاریف متفاوت و كثیری را به خود اختصاص داده است. روت بندیكت (1952) فرهنگ را «یك الگوی اندیشیدن و عمل كردن» تعریف نموده است و لوی استراس فرهنگ را «یك نظام نمادی مشترك می‌داند كه آفریده ذهن انسان» می‌باشد. اتوكلاین برگ یكی از نظریه پردازان برجست­های است كه بر توانایی‌­های اكتسابی تاكید داشته و فرهنگ را مجموعه عادات و توانایی‌­های اكتسابی بشر تعریف می‌نماید. (به نقل ازکیا، 2013)

همانگونه كه مطرح شد فرهنگ به خودی خود طیف وسیعی را در بر گرفته و مقوله‌­های گسترده آن با توجه به سازمان‌­های مختلف متفاوت بوده بگون­های كه هر سازمان فرهنگ خاص خود را شامل می‌باشد. فرهنگ هر سازمان به منزله شخصیت آن سازمان بوده ودر برگیرنده سیستمی از استنباط‌­های مشترك در سازمان مربوطه است. فرهنگ هر سازمان ارزش و اعتقادات خاصی را در بر می‌گیرد و اعضای آن در صدد همسو و همرنگ كردن خود با مشخصه‌­های آن فرهنگ می‌باشند. یكی از اركان اساسی در ارزیابی عملكرد كاركنان، انطباق و هماهنگی عملكرد آن­ها با ویژگی‌­های فرهنگی آن سازمان می‌باشد. بنابراین، هر قدر میان شاخص‌­های فرهنگی یك سازمان و ویژگی‌­های عملكرد اعضای آن سازمان تطابق بیشتری وجود داشته باشد، بستر مناسبی جهت یكپارچگی و وحدت سازمان فراهم می­گردد. این بستر مناسب زمینه‌ساز روابط ایده‌آل و شكوفاسازی استعداد­های بالقوه و همچنین تشكیل یك فرهنگ سازمانی مطلوب و ایجاد كارآفرینی بوده و باعث ارتقاء فرهنگ سازمانی و در نتیجه افزایش عملكرد مدیران می‌باشد.

فرهنگ سازمانی، سیستمی است متشكل از ارزش‌­ها و عقایدی كه در تعامل متقابل با نیروی انسانی، ساختار سازمانی، سیستم كنترل و همچنین هنجار­های رفتاری بوده كه در سازمان بنا نهاده می­شود (کیا، 2013).

بنابراین، فرهنگ سازمانی اهمیت ویژ­های را در راهبرد یك سازمان و عملكرد مطلوب در جهت پیشبرد اهدافش ایفا می‌نماید. بگون­های كه بسیاری از متخصصان اعتقاد دارند كه اهداف سازمان بر محور فرهنگ آن استوار است و اقدامات موثر در استای ارتقای رفتار شغلی، بدون تغییر فرهنگ سازمان و جایگزینی فرهنگی موثر واقع نمی­شود. ازسویی دیگر، كارآفرینی نیز یكی از عوامل موثر بر عملكرد بوده و به عنوان نیروی هدایت كننده برای بنیان‌گذاری ایده‌­های تجاری، بسیج نیرو­های انسانی، منابع مالی و فیزیكی، ایجاد و توسعة بنگاه‌­های تجاری و اشتغال‌زایی است. در تمامی كشورها، پهنه وسیعی ازمشاغل به وسیله بنگاه­های كوچك و متوسط در بخش خصوصی (مشتمل بر شركت‌­های تعاونی) ایجاد شده است. اینگونه تجارت‌­ها یا كسب و كار­ها به طور معناداری به ایجاد مشاغل كمك می‌كند (دفتر بین‌المللی كار، 2004).

براساس نظریه رابینز فرهنگ سازمانی بر مبنای شش بعد مطرح می­شود. این ابعاد تحت عنوان همكاری گروهی، خلاقیت و نوآوری، دقت كاری، بهره‌وری، انگیزه كاری و ارزشگذاری به كارمند تعریف می­شود. با بررسی دقیق وضعیت فرهنگ سازمانی در ابعاد شش گانه می­توان به شناخت دقیق فرهنگ سازمانی و كارآفرینی با عملكرد، راهبرد­های كاربردی را اتخاذ كرده و از این طریق بتوان عملكرد را افزایش داد و سازمان­ها و مراكز آموزشی به وسیلة فرهنگ سازمانی حاكم و كارآفرینی كاركنان، عمكرد مدیران را با هداف مورد نظر هماهنگ سازند.

2.1. بیان مسأله

ابهامات گوناگونی پیرامون عملكرد مدیران در دانشگاه‌­ها وجود دارد. بطوریكه بسیاری از محققان و پژوهشگران مطرح می‌كنند عملكرد از عوامل متعددی تاثیر می‌گیرد كه از آن جمله‌اند: فرهنگ سازمانی، سلامت سازمانی، بهره‌وری، شیوه‌­های تفكر مدیران، شیوه‌­های حل تعارض و بسیاری عوامل دیگر كه می­توانند عملكرد مدیران را تحت تاثیر قرار دهند.

پترز و واترمن[2] (1998)، مطرح می‌كنند كه سازمان‌­های اثربخش و سازمان‌­هایی كه دارای عملكرد مطلوبی می‌باشند، دارای فرهنگ سازمانی قوی بوده كه تناسب محتوای فرهنگ با شرایط محیطی سازمان از اصول آن است و معتقدند كه چنانچه فرهنگ سازمانی قوی باشد، می­تواند عملكرد مطلوبی را به نمایش بگذارد. فرهنگ سازمان چیز­هایی نظیر قابل قبول بودن غیبت، به موقع سركار حاضر شدن و میزان تلاشی را كه یك شخص باید داشته باشد، به كاركنان القا می‌كند (الوانی و دانایی فرد، 1381).

همچنین، در زمینة ارتباط بین كارآفرینی با عملكرد نیز تحقیقات فراوانی صورت گرفته است كه از آن جمله می­توان به تحققیق كولمن و آنتونیوكسی[3] (1983)، اشاره نمود. آن­ها معتقدند كه كارآفرینی در فعالیت‌­های اقتصادی و اجتماعی بسیار موثر بوده و یكی از عوامل موثر در زمینة مشاركت افراد، ارزیابی و پرورش احساس عزت نفس، افزایش مهارت‌­های فردی، اجتماعی و شغلی، توانمندی‌­های بالقوه و نگرش مثبت نسبت به خود و محیط اطراف خود و در نهایت از انگیزه‌­های قوی برای كار، تلاش، كارآفرینی و بازدهی عملكرد مناسب می‌باشد. از این‌رو، یكی از ویژگی‌­های مدیر خلاق و كارآفرین، احساس ارزشمندی و نشان دادن عملكرد بالا در سازمان می‌باشد (شریفی، 1392)

با ی اجمالی به تحقیقات انجام شده در زمینه عملكرد مدیران و ارتباط آن با سایر متغیر­ها از قبیل فرهنگ سازمانی و كارآفرینی می­تواندریافت كه مدیران كارآفرین و مدیرانی كه از فرهنگ سازمانی متناسبی برخوردار بوده و سازمان را به نفع مطلوبی هدایت می‌كنند، عملكرد مطلوبی را نیز به نمایش گذاشته و اثر بخشی و بهره‌وری فزایند­های را نیز نشان می­دهند.

با توجه به اینكه در تحقیق حاضر به بررسیی ارتباط بین فرهنگ سازمانی و كارآفرینی مدیران با عملكرد آنان پرداخته می­شود و با تاكید بر تحقیقات انجام گرفته، مطرح می­شود كه منبع مسأله پژوهش حاضر را می­توان به عنوان خلاء نظری دریافت و سوال اصلی تحقیق حاضر را اینگونه عنوان نمود كه آیا ارتباط معنی‌داری بین فرهنگ سازمانی و كارآفرینی مدیران با عملكرد آنان در دانشگاه‌­های آزاد تربیت بدنی استان تهران وجود دارد یا خیر؟

3.1. اهمیت و ضرورت تحقیق

اجرای این گونه تحقیقات می­تواند اطلاعات مفید و سودمندی جهت برنامه‌ریزی‌­های آتی مهیا سازد. كسب یافته‌­های تجربی بعنوان مهم‌ترین گام در كنترل كیفی تولید شناخته می­شودو از آنجایی كه فرهنگ سازمانی و همچنین كارآفرینی مدیران به عنوان یكی از موثرترین عوامل در عملكرد مدیران شناخته می­شود، نقش مهم و اساسی در مدیریت منابع انسانی بر جای می‌گذارد، باید تلاش كرد تا اطلاعات سودمند و جامعه‌ی را نسبت به آن بدست آورده و از این طریق زمینه‌­های افزایش عملكرد را ایجاد كرده و بستر مناسبی را برای بهره‌وری و اثربخشی سازمان و مراكز آموزشی فراهم نمود.

همانگونه كه مطرح گردید، فرهنگ سازمانی حاكم دریك سیستم و همچنین كارآفرینی مدیران، رابطه مستقیمی را با عملكرد مدیران نشان می­دهد. به طوری كه با افزایش و ارتقاء فرهنگ سازمانی و بهره‌گیری از كارآفرینی مدیران می­توان شاهد عملكرد مدیران و افزایش بهره‌وری در سازمان بود و به راحتی سیر صعودی توسعه منابع نیروی انسانی را مشاهده كرد. در مقابل، هنگامی كه سازماندارای یك فرهنگ ویژه و قالب بر ارزش‌­های بنیادی نباشد، مشاركت در بین اعضاء كاهش یافته و تنها تخلفات اداری افزایش می‌یابد و در پی آن آسیب‌­های فراوانی به سیستم‌­های آموزشی وارد می‌آید.

از این‌رو، با توجه به اهمیت فزاینده سازمان و بخصوص مراكز آموزشی از جمله دانشگاه‌­ها كه به عنوان پروروش دهندگان نیروی انسانی و توسعه منابع انسانی شناخته می­شوند، ضروری است تا به بررسی عوامل موثر بر عملكرد مدیران، یكی از افراد كلیدی كه دیگری از قبیل فرهنگ سازمانی و كارآفرینی مدیران پرداخت تا از این طریق بتوان به بهره‌وری سازمان و اثر بخشی آن نائل آمد.

بنابراین، عملكرد مدیران از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و باید تلاش كرد تا با كسب اطلاعات بنیادی و راهكار­های مناسب برای افزایش بازدهی و عملكرد مطلوب از یك سو و ایجاد یك فرهنگ سازمانی مناسب با ارزش‌­ها از سوی دیگر، زمینة مساعدی را برای افزایش عملكرد فراهم آورد. اجرای اینگونه تحقیقات می­تواند گامی موثر در جهت كسب اطلاعات اولیه باشد تا از این طریق تصمیم‌گیری‌­های مدیریتی به گونه صحیح اتخاذ و اعمال شود.

در این پژوهش به صورت مقدماتی به شناسایی برخی از عوامل فرهنگی و سازمانی موثر بر عملكرد مدیران پرداخته شده و می­توان امیدوار بود كه استفاده از نتایج این تحقیق، افزایش و توسعه منابع انسانی را در پی داشته و زمینه‌­های تحقق اهداف بلند مدت توسعه منابع انسانی را فراهم آورد. این اقدام می­تواند اطلاعات ضروری را برای مدیریت كاربردی در راستای تحول فرهنگ سازمانی، كارآفرینی و بهبود عملكرد فراهم نماید.